Ekranlarda Aşiret ve Mafya Dizilerinin Etkileri Üzerine Makale

 

Ekranlarda Aşiret ve Mafya Dizilerinin Etkileri Üzerine Makale

Giriş

Türkiye’de televizyon dizileri yalnızca bir eğlence aracı değil, aynı zamanda toplumsal değerleri, ilişkileri ve yaşam biçimlerini şekillendiren güçlü bir iletişim mecrasıdır. Ancak son yıllarda ekranlarda sıkça karşılaşılan aşiret ve mafya temalı diziler, toplumun şiddet algısını ve gençlerin rol modellerini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu yazıda, aşiret ve mafya dizilerinin toplumsal kültür üzerindeki etkileri tartışılacak, alternatif içerik önerileri sunulacaktır.

Şiddetin Normalleşmesi

Mafya ve aşiret merkezli dizilerde şiddet, çoğu zaman bir sorun çözme yöntemi olarak yansıtılmaktadır. Tabancanın, tehditin ve kan davasının çözüm gibi sunulması, özellikle genç izleyicilerin zihninde şiddeti meşrulaştırma riskini doğurmaktadır. Bu, toplumda barış kültürünün zayıflamasına yol açabilir.

Toplumsal Cinsiyet Rolleri

Bu tür dizilerde kadınlar genellikle ya kurban rolünde ya da pasif karakterler olarak temsil edilmektedir. Erkek egemen yapının sürekli pekiştirilmesi, toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesini zayıflatmakta ve kadınların ekranda güçlü, bağımsız bireyler olarak görünürlüğünü azaltmaktadır.

Kültürel ve Sosyal Etkiler

Aşiret dizileri, feodal yapıların ve kan davalarının kültürel mirasın bir parçası gibi gösterilmesine sebep olabilmektedir. Bu durum, modern hukuk devletine ve toplumsal ilerlemeye aykırı bir geriye dönüşü teşvik etmektedir. Böylece, ekranlarda gençlere verilmesi gereken demokrasi, dayanışma, barış ve bilimsellik mesajları gölgede kalmaktadır.

Alternatif İçerik Önerileri

Toplumun ihtiyaç duyduğu şey, şiddeti değil; bilimi, sanatı, dayanışmayı öne çıkaran yapımlardır.

• Bilim kurgu ve tarih dizileri gençlere hayal gücü ve tarih bilinci kazandırabilir.

• Edebiyat uyarlamaları topluma kültürel zenginlik katabilir.

• Belgesel türündeki içerikler çevre sorunları, insan hakları ve teknolojik gelişmeler gibi konulara dikkat çekebilir.

Sonuç

Ekranlarda sürekli olarak aşiret ve mafya dizilerinin yer alması, şiddeti olağanlaştırmakta ve toplumsal değerleri zayıflatmaktadır. Oysa televizyon ve dijital platformlar, toplumsal bilinçlenmeye katkı sunabilecek büyük bir potansiyele sahiptir. Daha barışçıl, daha üretken ve daha umut verici içeriklere ihtiyaç vardır.

Kaynakça (APA 7 – Türkçe Açıklamalı)

1. Gerbner, G., Gross, L., Morgan, M., & Signorielli, N. (2002). Growing up with television: Cultivation processes. In J. Bryant & D. Zillmann (Eds.), Media effects: Advances in theory and research (pp. 43–67). Lawrence Erlbaum Associates.
   ➡ Bu çalışma, televizyonun izleyiciler üzerinde uzun vadeli kültürel etkiler yarattığını ortaya koyar. Makalede özellikle şiddet içerikli programların bireylerin şiddeti normalleştirmesine yol açabileceği vurgulanır.

2. Bandura, A. (2001). Social cognitive theory of mass communication. Media Psychology, 3(3), 265–299.
   ➡ Bandura’nın sosyal öğrenme kuramı, insanların medya aracılığıyla davranış modellerini benimsediğini gösterir. Mafya ve aşiret dizilerinde şiddetin çözüm aracı olarak sunulmasının gençler üzerinde model alma etkisi yaratabileceğini açıklar.

3. Erdoğan, İ. (2019). Türk televizyon dizilerinde şiddet temsilleri: Sosyal sorunlar ve kültürel etkiler. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 49, 88–115.
   ➡ Bu makale, Türkiye’de televizyon dizilerinde şiddetin nasıl temsil edildiğini ve bu temsillerin kültürel algılar üzerindeki olumsuz etkilerini inceler.

4. Türkmen, N. (2020). Toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında Türk dizilerinde kadın karakterler. Kadın Araştırmaları Dergisi, 10(2), 145–168.
   ➡ Çalışma, televizyon dizilerinde kadınların nasıl ikincil ve bağımlı rollerle temsil edildiğini analiz eder. Mafya ve aşiret dizilerinde kadınların pasif ve kurban olarak sunulmasının toplumsal eşitsizliği pekiştirdiğini tartışır.

5. Mutlu, E. (2017). Televizyon ve toplum: Medya sosyolojisine giriş. Ankara: Ütopya Yayınevi.
   ➡ Türkçe literatürde temel bir kaynak olan bu kitap, televizyonun toplumsal yapılar üzerindeki etkisini sosyolojik perspektiften ele alır. Aşiret ve mafya dizilerinin toplumda şiddet kültürünü besleyen rolüne dikkat çeker.